«Մի բան կա, որ եթե ես չասեի, Թումանյանը չէր ասի»

Երբ որ Համոն կարդում է, գրում է քարի մասին, դա ինձ համար մարդ է, երբ որ խոսում է վանքի մասին, դա Հայոց պատմությունն է, երբ որ խոսում է, ասում է մասուր, երբ որ ասում է ուրց, երբ որ ասում է սար, էդ բոլորը շնչավոր են: Շիրազը խոսում էր Արարատ լեռան մասին, և խոսում էր, և խոսում էր, և չէր հոգնում, Մարտիրոս Սարյանը նկարում էր արև, և նկարում էր արևը, և նկարում էր արևը մի անգամ, հազար անգամ, Բաժբեուկ Մելիքյանը նկարում էր գեղեցիկ կանայք, մի անգամ, տասն անգամ, հազար անգամ, Համոն քարից էր խոսում, տասն անգամ, հազար անգամ: Սա հանճարի էությունն է: Այսպիսին է անվանի բանաստեղծ Համո Սահյանի պոեզիան` ժողովրդական արտիստ Սոս Սարգսյանի բնութագրմամբ:

Օպերայի և բալետի ազգային ակադեմիական թատրոնում տեղի ունեցավ անվանի բանաստեղծ Համո ՍԱՀՅԱՆԻ 100 ամյակին նվիրված հոբելյանական հանդիսություն:
Միջոցառման ռեժիսորն էր Արամ Սուքիասյանը: Մասնակցում էին թատերարվեստի երիտասարդ, ավագ սերնդի ներկայացուցիչները: Ցուցադրվեցին բացառիկ տեսանյութեր` Հրանտ Մաթևոսյանի հարցազրույցը Համո Սաhյանի հետ, պատառիկներ Սահյանի «օրագրից», Սոս Սարգսյանի մտորումները սահյանական պոեզիայի շուրջ: Ամեն ինչ սահյանական էր. Սահյանի խոսքերով գրված երգեր, պարային ներկայացումներ, կոմպոզիցիաներ:

Թումանյան կարդալուց հետ թևերս թափվում են, թե սրանից հետո ի՞նչ գրեմ, խոստովանում է Սահյանը, հետո էլ լրացնում, որ ինչքան էլ ասածը անհամեստություն լինի, մի բան կա, որ իր աչքը տեսել է, նրանց աչքը չի տեսել, եթե ինքը չասեր, Թումանյանը չէր ասի:
Ժողովուրդը, նրա բնորոշմամբ , անսահման գույներ ու երանգներ ունի իր մեջ, որևէ մեկը չի կարող բացի ու տեսնի: Ամեն բանաստեղծ բերում է ժողովրդի մի գույնը, մեծերը, Չարենցի պես, կարող են ժողովրդի տասը գույն բերել ու տասը երանգ: Ինքը մի գույն է բերել, ու ժողովուրդն անմիջապես ընդունել է: Երբ երկու հոգի իրար նման են, ժողովուրդը չի ընդունում: Մեկին է ընդունում, էն մյուսը կրկնված է: Հետո ասում է, որ մեր ժողովուրդը շատ միասնական ժողովուրդ է, մեզնից ուզում են խլել մեր միասնությունը, հիշողությունն ու ստեղծագործ միտքը: ՈՒ այսօր էլ զգուշացումի պես են են հնչում բանաստեղծի խոսքերը` այդ բոլորը կապողը մշակույթն է, որ դարձյալ ուզում են մեզնից խլել, դրսից ուզում են խլել քիչ չէ, ներսից էլ են խլում:
Ինքն իր մասին էլ է պատմում: Ասում է` բանաստեղծ Սահյանը նույն մարդ Սահյանն է , այն տարբերությամբ, որ բանաստեղծը չի ծխում, չի խմում, կնոջ վրա չի ջղայնանում, ուշ չի տուն գալիս, գլուխը չի ցավում, չի հիվանդանում, իսկ մարդը հիվանդանում է: Այսքան է տարբերությունը: Վերջում, ամենավերջում, ամեն անգամվա նման, ասում է` ինձ բացակա չդնեք:
Էկրանին մեզ ծանոթ Սահյանն էր, բեմում` շրջում էր Սահյանի մանկությունը: Գյուղական հագուկապով փոքրիկ տղան մի առանձին կենդանություն էր հաղորդում միջոցառմանը:
Հանդիսությանը ներկա էին ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը, Երևանի քաղաքապետ Տարոն Մարգարյանը, պետական ու մշակութային գործիչներ, Սահյանի պոեզիայի սիրահարները:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ